نسبت دور کمر به باسن چیست؟
نسبت دور کمر به باسن یکی از اندازههای مهم در تعیین شکل بدن است که به عنوان نسبت کمر-باسن یا WHR (ویسـ-تو-هیپ) شناخته میشود. برای محاسبه این نسبت، ابتدا میزان دور کمر و دور باسن اندازهگیری میشود.
سپس، نسبت دور کمر به باسن با تقسیم محیط کمر به محیط باسن به دست میآید. این نسبت برای ارزیابی توزیع چربی در بدن مفید است؛ زیرا نسبتهای بالاتر معمولاً نشان دهنده تجمع چربی در ناحیه کمر و نتایج بدتر برای سلامتی میباشند.
عموماً در زنان، نسبت WHR زیر ۰.۸ و در مردان زیر ۰.۹ به عنوان مطلوب تلقی میشود. اما این مقادیر ممکن است بسته به فرهنگ و منطقه مختلف متغیر باشند و نیاز به توجه به متغیرهای فردی و شرایط سلامتی دارند
چرا نسبت دور کمر به باسن مهم است؟
نسبت دور کمر به باسن WHR از نظر پزشکی و بهداشتی مهم است زیرا میتواند به عنوان یک شاخص برای ارزیابی سلامت و ریسکهای بیماریهای مرتبط با چاقی و چربی در نظر گرفته شود. این موارد عبارتند از:
1. ریسک بیماریهای قلبی و عروقی
افزایش نسبت دور کمر به باسن میتواند نشانهای از افزایش چربی موجود در منطقه شکم باشد که با بالا رفتن خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، افزایش فشار خون و افزایش سطح کلسترول و تریگلیسرید در خون همراه است.
2. ریسک دیابت نوع 2
افزایش نسبت دور کمر به باسن نشانهای از مقاومت به انسولین و ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 میباشد
3. ریسک بیماریهای متابولیک
نسبت دور کمر به باسن مرتبط با بالا رفتن خطر ابتلا به بیماریهای متابولیک مانند چربیخواری کبدی، سندرم تخمدان پلیکیستیک و غیره است.
4. ریسک بیماریهای تنفسی
افراد با نسبت دور کمر به باسن بالا ممکن است دچار مشکلات تنفسی مانند انسداد مزمن راه هوا یا خوابآلودگی شبانهروزی شوند.
با توجه به این موارد، نسبت دور کمر به باسن نه تنها به عنوان یک شاخص ظاهری بلکه به عنوان یک شاخص بالینی برای ارزیابی سلامت و ریسک بیماریهای مرتبط با چاقی و چربی مهم است و میتواند به فرد کمک کند تا بهبودهای لازم را در سبک زندگیاش ایجاد کند.
چیست؟ WHR
نسبت دور کمر به باسن یا WHR (ویس-تو-هیپ)، یک شاخص آنتروپومتری است که به نسبت محیط کمر به محیط باسن اشاره دارد. برای محاسبه این نسبت، محیط کمر فرد را بر محیط باسن او تقسیم میکنند. به صورت زیر است فرمول محاسبه ا WHR به صورت زیر است:
WHR=دور کمردور باسنWHR=دور باسن دور کمر
معمولاً دور کمر به سانتیمتر و دور باسن نیز به سانتیمتر اندازهگیری میشود.
مقادیر مطلوب WHR برای زنان معمولاً کمتر از 0.85 و برای مردان کمتر از 0.9 تلقی میشود. افزایش این نسبت ممکن است به عنوان یک علامت از چاقی مرکزی و ریسک بیماریهای قلبی-عروقی، دیابت و سایر بیماریهای مرتبط با چاقی در نظر گرفته شود.
مزایای نبست کمر به باسن چیست؟
مزایای نسبت دور کمر به باسن در ارتباط با سلامتی و ریسکهای بیماریهای مختلف مطرح میشود. برخی از مزایای این نسبت عبارتند از:
1. پیشبینی ریسک بیماریهای قلبی و عروقی
نسبت دور کمر به باسن میتواند به عنوان یک شاخص مفید برای پیشبینی ریسک بیماریهای قلبی و عروقی مانند ایجاد آتاق فیبریلاسیون و ابتلا به سکته قلبی استفاده شود
2. ارزیابی ریسک دیابت نوع 2
نسبت دور کمر به باسن به عنوان یک شاخص برای ارزیابی ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 و مقاومت به انسولین استفاده میشود. افزایش این نسبت معمولاً با افزایش خطر ابتلا به دیابت همراه است.
3. ارتباط با سلامت روانی
برخی تحقیقات نشان دادهاند که نسبت دور کمر به باسن ممکن است با سلامت روانی ارتباط داشته باشد، بهطوریکه افزایش این نسبت ممکن است با عوارض روانی مانند افسردگی و استرس مرتبط باشد.
4. پیشبینی بیماریهای متابولیک
افزایش نسبت دور کمر به باسن معمولاً با بیماریهای متابولیک مانند چربیخواری کبدی و سندرم تخمدان پلیکیستیک مرتبط است.
در کل، نسبت دور کمر به باسن میتواند به عنوان یک شاخص ساده و مفید برای ارزیابی ریسک بیماریهای مرتبط با چاقی و چربی در بدن استفاده شود، اما همچنین نیاز به درک دقیقتری از دلایل و عوامل مرتبط با سلامتی فرد دارد.
معایب استفاده از WHR
استفاده از نسبت دور کمر به باسن (WHR) همانند هر شاخص دیگری، مزایا و معایب خود را دارد. برخی از معایب استفاده عبارتند از:
1. سادهسازی چندپهلوی موضوع
تنها یک شاخص ساده برای اندازهگیری توزیع چربی بدن است و نمیتواند به تنهایی همه جنبههای سلامتی و ریسک بیماری را در نظر بگیرد.
عدم در نظر گرفتن ترکیب بدنی: WHR فقط توزیع چربی را بیندور کمر و دور باسن اندازه میگیرد و به ترکیب بدنی افراد توجه نمیکند. این نسبت ممکن است برای افراد با ترکیب بدنی متفاوت تفاوتهای مختلفی داشته باشد.
تاثیر نسبت مختلف عضلات و چربی: WHR نمیتواند بین عضلات و چربی در ناحیه دور کمر و باسن تمایز قائل شود، بنابراین برای افرادی که بیشترین وزن را در قسمت عضلانی دارند ممکن است نتایج دقیقی نداشته باشد2. نواقص در اندازهگیری
اندازهگیری دقیق دور کمر و باسن ممکن است به دلایل مختلفی مانند تکنیک اندازهگیری، تجهیزات استفاده شده و حتی زمان اندازهگیری متفاوت باشد که میتواند به نتایج نامطلوب منجر شود.
عدم ارتباط مستقیم با علل اصلی بیماریها: WHR تنها یک نشانگر است و نمیتواند علل اصلی بیماریها را مشخص کند. این شاخص فقط یک ابزار برای پیشبینی ریسک بیماریها و مشکلات سلامتی است و نه عامل مستقیمی در ایجاد آنها.
با این وجود، با توجه به مزایا و معایب استفاده از این شاخص همراه با سایر اطلاعات مرتبط با سلامتی میتواند به تشخیص و مدیریت بهتر ریسکهای بیماریهای مرتبط با چاقی و چربی کمک کند
نحوه محاسبه WHR
برای محاسبه نسبت دور کمر به باسن شما ابتدا باید دور کمر و دور باسن) WHR( خود را اندازهگیری کنید.
سپس از این اندازهگیریها، را به کمک فرمول زیر محاسبه میکنید:
WHR=دور کمردور باسنWHR=دور باسندور کمر محاسبه به شرطی معتبر است که دور کمر و دور باسن به یک واحد اندازهگیری شوند.
برای مثال، اگر دور کمر شما را به سانتیمتر اندازهگیری کردهاید، دور باسن نیز باید به همان واحد، یعنی سانتیمتر، اندازهگیری شود.
به عنوان مثال، اگر دور کمر شما 80 سانتیمتر و دور باسن شما 100 سانتیمتر باشد، محاسبه WHR به شکل زیر خواهد بود:
WHR=80100=0.8WHR=10080=0.8
بنابراین، WHR شما 0.8 است.
این نسبت برای یک زن معمولاً به عنوان نسبت مطلوب در نظر گرفته میشود.