گیاه خواری و ارتباط آن با أنواع بیماری ها

دلایل زیادی برای گیاه‌خوار شدن وجود دارد مثل: اعتقادات دینی، سلامت بدن یا نگرانی برای حیوانات، استفاده آنتی بیوتیک‌ها و هورمون‌ها در دام، یا تمایل به غذا خوردن به گونه‌ای که از استفاده بیش از حد از منابع محیطی جلوگیری شود؛ برخی از افراد به دلیل عدم توانایی مالی برای خوردن گوشت از یک رژیم غذایی عمدتاً گیاهخواری پیروی می‌کنند.

رژیم گیاه‌خواری ممکن است در نگاه اول خیلی پیچیده یا بیش‌ازحد محدودکننده به نظر برسد؛ امروزه گیاه‌خواری در میان افراد طرفداران بسیاری پیداکرده است. در این مقاله قصد داریم که درباره گیاه‌خواری، بایدونبایدها در این نوع رژیم غذایی را به شما شرح دهیم.

 

گیاه‌خواری چیست؟

گیاه‌خواری رژیمی است که در آن از گوشت، مرغ، لبنیات، تخم مرغ و هرفرآورده ای که از منابع حیوانی استفاده شود خودداری میشود؛ در این سبک‌ از زندگی تلاش می‌کنند تا آنجا که ممکن است، همه اشکال استثمار و ظلم به حیوانات برای به دست آوردن غذا، لباس یا هر چیز دیگری را حذف کند.

رژیم گیاه‌خواری یا وگانیسم شیوه‌ای از زندگی محسوب خواهد شد که در آن مردم تا حد امکان از محصولات حیوانی در رژیم غذایی خود کناره‌گیری خواهند کرد.

 

اهداف افراد گیاه‌خوار چیست؟

بسیاری از مردم از اصطلاح وگان برای اشاره به رژیم غذایی گیاه‌خواری استفاده می‌کنند؛ با این‌حال وگانیسم فراتر از خوردن یک رژیم غذایی مبتنی بر گیاه محسوب می‌شود. کسانی که خود را وگان یا همان گیاه‌خوار معرفی می‌کنند، معمولاً هدف اصلی آن‌ها حذف استثمار یا ظلم به حیوانات در تمام جنبه‌های زندگی‌شان خواهد بود، ازجمله مواردی دیگر مانند لباس‌هایی که می‌پوشند، لوازم‌آرایشی که استفاده می‌کنند و فعالیت‌های تفریحی که در آن شرکت می‌کنند.

بسیاری از وگان‌ها یا همان گیاه‌خوارها از خرید کت‌های پشمی و چرم، مبلمان چرمی یا بالش‌ها و روتختی‌ها دوری می‌کنند؛ آن‌ها ممکن است به‌جای رفتن به باغ‌وحش، سیرک یا مزارع نوازش حیوانات، از پناهگاه‌های حیوانات دیدن می‌کنند.

آمارها نشان می‌دهد که حدود 18 درصد جمعیت جهان را گیاهخواران تشکیل داده‌اند؛ حذف گوشت از رژیم غذایی علاوه بر مزایای اخلاقی و کمک به حفظ محیط‌ زیست، خطر ابتلا به برخی از بیماری‌ها را کاهش خواهد داد. به‌طور مثال کیم کارداشیان بازیگر سرشناس آمریکایی اعلام کرده که با کمک گیاهخواری بیماری پسوریازیس را درمان کرده است.

گیاه‌خواران و انواع آن‌ها

گیاهخواران افرادی هستند که گوشت، مرغ یا غذاهای دریایی نمی‌خورند؛ اما افرادی با الگوهای غذایی گوناگون خود را گیاه‌خوار ‌می‌نامند، مانند مواردی که زیر بیان کرده‌ایم:

۱- کل گیاه‌خواران

از خوردن گوشت، مرغ، ماهی یا هر محصولی که از حیوانات گرفته‌شده یا تولیدشده باشد، ازجمله تخم‌مرغ، محصولات لبنی و ژلاتین خودداری خواهند کرد.

۲- گیاه‌خواران Lacto-ovo

گوشت، مرغ یا ماهی مصرف نمی کنند، اما تخم‌مرغ و لبنیات مصرف می‌کنند.

۳- گیاه‌خواران لاکتو

گوشت، مرغ، ماهی یا تخم‌مرغ مصرف نمی‌کنند، اما لبنیات مصرف می‌کنند.

۴- گیاه‌خواران تخم‌مرغی

گوشت، مرغ، ماهی یا محصولات لبنی مصرف نمی‌کنند، اما تخم‌مرغ مصرف می‌کنند.

گیاه‌خواری چه مزایای را در پیش خواهد داشت؟

رژیم گیاه‌خواری هم مانند بقیه رژیم ها میتواند مزایا و معایب خودش را داشته باشند که گیاه‌خواران باید از آن باخبر بوده باشند این رژیم غذایی برای بخشی از بدن ممکن است خطراتی را تولید کند که این امر تهدیدی جدی برای سلامت بدن خواهد بود؛ تحقیقات در مورد گیاهخواری عمدتاً بر کمبودهای تغذیه‌ای بالقوه متمرکز بوده است، اما در سال‌های ‌اخیر، آونگ به سمت دیگری حرکت کرده است و مطالعات مزایای سلامتی خوردن بدون گوشت را تأیید کرده است.

امروزه با خوردن مواد گیاهی نه‌تنها ازنظر تغذیه‌ای کافی بوده، بلکه به‌عنوان راهی برای کم کردن خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های ‌مزمن شناسایی‌شده است. به گفته انجمن رژیم غذایی آمریکا، رژیم‌های ‌گیاهی برنامه‌ریزی‌شده و مناسب، ازجمله رژیم‌های ‌گیاهخواری کامل و سالم و ازنظر تغذیه کافی خواهند بود و ممکن است در پیشگیری و درمان بیماری‌های ‌خاص فواید سلامتی داشته باشند.

اگر از دستورالعمل‌های ‌توصیه‌شده در مورد تغذیه، مصرف چربی و کنترل وزن اطاعت نکنید، گیاه‌خوار ‌شدن لزوماً برای شما خوب پیش نخواهد رفت.

رژیم غذایی شامل نوشابه، پیتزا پنیر و آب‌نبات، ازنظر فنی گیاه‌خواری محسوب خواهد شد؛ همیشه به خاطر داشته باشید که اگر کالری زیادی مصرف کنید، حتی از غذاهای مغذی، کم‌چرب و گیاهی، وزنتان زیاد خواهد شد؛ بنابراین تمرین کنترل وعده غذایی، خواندن برچسب غذا و انجام فعالیت بدنی منظم نیز بسیار مهم خواهد بود از این رو از آسیب ناشی از التهاب مزمن محافظت می کنید. التهاب مزمن و با درجه پایین می‌تواند به یک قاتل خاموش تبدیل شود که به بیماری‌های ‌قلبی عروقی، سرطان، دیابت نوع 2 و سایر شرایط کمک می‌کند.

رژیم‌های غذایی گیاه‌خواری احتمال کاهش دریافت مواد مغذی را دارد که شامل موارد زیر خواهد شد :

۱- ویتامین B12

۲- ویتامین دی

۳- کلسیم

۴- زینک یا روی

۵- ید

۶-سلنیوم

افرادی که رژیم‌های گیاه‌خواری دارند در بعضی از شرایط مکمل‌هایی را برای تأمین مواد مغذی مصرف می‌کنند که ممکن است در رژیم غذایی خود به‌اندازه کافی از آن‌ها استفاده‌ نشده باشد.

گیاهخواری در درمان سرطان تأثیری خواهد داشت؟

 گیاه‌خواری ترکیبی از خام‌خواری بوده است. خام‌خواری شامل سبزی‌های خام و میوه‌ها، آجیل‌ها و پوره آن‌ها، حبوبات و جوانه‌های گیاهی، دانه‌های گیاهی، روغن‌های گیاهی، گیاهان دریایی و میوه‌های تازه شامل خواهد شد.

هنوز هیچ تحقیقاتی که نشان دهد رژیم گیاهخواری باعث درمان سرطان خواهد شد وجود ندارد و مطالعات فعلی تنها اثر رژیم گیاهخواری بر کاهش بروز سرطان را نشان می‌دهد؛ به‌طور مثال در یک مطالعه مروری نشان داده‌شده است که رژیم گیاهخواری  (vegetarian diet versus) خطر بروز سرطان را 8 درصد کاهش داده است و رژیم گیاهخواری vegan نیز 15 درصد خطر بروز سرطان را کاهش خواهد داد. البته در ابتلا به سرطان تنها تغذیه نادرست باعث علل خطر برای سرطان نخواهد بود به‌طور مثلاً در سرطان سینه دلایل دیگری وجود دارد مانند تابش اشعه به قفسه سینه، سابقه فامیلی و... نیز اهمیت بسیاری دارد.

درزمانی که بیمار گیاهخوار بوده باشد یا برحسب شرایط رژیم گیاهخواری تجویزشده باید ریزمغذی‌های موردنیاز شخص تأمین شود و هم‌چنین توانایی و وضعیت بیمار در انجام رژیم در نظر گرفته شود. 

باید در نظر داشت که در مراحل خاص درمانی سرطان مانند قبل از شیمی‌درمانی و جراحی و عوارضی مانند تحلیل عضلانی، سوءتغذیه و...؛ که نیاز به زیادشدن پروتئین دریافتی خواهند بود، تأمین پروتئین از طریق رژیم گیاهخواری بسیار سخت تشکیل می‌شود و باید از گوشت و شیر مقدار پروتئین موردنیاز را به دست آورد تا این کم بود برطرف شود.

شیمی‌درمانی می‌تواند پاسخ ایمنی را به‌هم‌ریخته کند، درصورتی‌که تعداد گلبول‌های سفید کم‌تر از 500 باشد موقتاً مصرف میوه و سبزیجات منع خواهد شد و درزمانی که تعداد گلبول‌های سفید بالا بوده باشد.

این را هم در نظر بگیرید که اگر میوه ها و سبزیجات به خوبی شسته نشوند خطر مبتلا به عفونت در برخی از بیماران در طول مهار سیستم ایمنی وجود خواهد داشت.

 

فواید و مضرات گیاه‌خواری چیست؟

گیاه‌خواری می‌تواند فواید بسیار زیادی به همراه داشته باشد و به همین دلیل افراد زیادی اقدام به شروع رژیم گیاه‌خواری کرده‌اند. مواردی که بیان خواهیم کرد در متن زیر از مهم‌ترین فواید گیاهخواری را تشکیل می‌دهد:

کاهش فشارخون

گیاه‌خواری می‌تواند برای بسیاری از افراد که مشکل فشارخون دارند، بسیار مفید واقع‌شده باشد و با محدود کردن غذاهای گوشتی و فرآوری شده، به کاهش فشارخون آن‌ها کمک کند.

کاهش اوره

دلایل مهمی که ممکن است پزشکان برای برخی افراد دستور گیاه‌خواری تجویز کنند، افزایش اوره و اسید اوریک در بدن آن‌ها خواهد بود. البته در این صورت نیز اغلب مصرف گوشت محدود خواهد شد و پزشک تغذیه، آن را به‌طور کامل حذف نخواهد کرد.

روش زندگی سالم و طول عمر طولانی ‌تر

مواد غذایی فرآوری شده، انواع چربی اشباع و کلسترول در این رژیم غذایی به‌واسطه حذف گوشت و تخم‌مرغ کاهش پیدا خواهد کرد و در سلامتی افراد نقش بسزای را دارد.

حمایت از حیوانات و محیط‌ زیست

بسیاری از افرادی که به دلیل علاقه‌ای که به حیوانات دارند و برای خودداری از کشته شدن حیوانات آن‌ها به رژیم گیاهخواری روی می‌آورند. این رژیم غذایی همچنین به دلیل کاهش آزاد شدن گازهای گلخانه‌ای ناشی از کشتار دام به حفظ محیط‌زیست کمک بسیاری خواهد کرد.

کنترل دیابت رژیم غذایی

همچنین بسیاری از افرادی که دچار دیابت هستند از این روش برای کنترل و کاهش مصرف داروهای دیابت کمک کرده است.

کنترل چاقی و اضافه‌ وزن

بسیاری از افراد به کمک رژیم گیاه‌خواری به جریان لاغری خود کمک کرده‌اند و در حقیقت از این رژیم غذایی به‌عنوان یک رژیم لاغری استفاده خواهند کرد.

 

معایب گیاه‌ خواری چیست؟

ازآنجاکه هیچ رژیم غذایی کاملاً بدون ایراد نخواهد بود گیاه‌خواری نیز معایب و مضراتی را نیز در بر خواهد داشت؛ افرادی که گیاه‌خوار هستند نسبت به افراد دیگر وزن کمتری خواهند داشت زیرا رژیم گیاه‌خواری چربی اشباع‌شده‌ی کمتری دارد بیشتر بر اساس میوه‌ها سبزیجات و غلات و پروتئین‌های گیاهی که این‌ها غذاهای کم‌کالری خواهد بود در مواردی که در پایین به شما شرح داده‌ایم معایب این رژیم را بیان کرده‌ایم که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:

کمبود مواد مغذی در بدن

ممکن است برخی از مواد معدنی و ویتامین‌ها به‌طور کامل از غذاهای گیاهی جذب نشوند. برخی از مواد از غذاهای جانوری راحت‌تر جذب خواهند شد و یا در غذاهای جانوری تراکم این مواد بیشتر بوده است؛ به همین دلیل برای جذب مقدار خاصی از آن ماده مغذی از مواد گیاهی، نیازمند مصرف بیشتری از آن غذا هستیم. برای مثال افرادی که در رژیم گیاه‌خواری هستند، ممکن است با کمبود ویتامین B12، ویتامین D، کلسیم و پروتئین روبرو شوند.

محدودیت انتخاب

گیاهخواران ممکن است برای ایجاد تنوع غذایی و یا انتخاب غذا از منوی رستوران‌ها دچار انحصار شوند، به همین دلیل گیاه‌خواری گاهی یک چالش به‌حساب خواهد آمد.

بروز سرطان کولورکتال

بدانید بااینکه پیش‌ازاین تصور می‌شد سرطان کولورکتال براثر مصرف زیاد غذای حیوانی که مورد مصرف قرار داده می‌شد ایجاد نمی‌شود، امروز متوجه شده‌اند ریسک ابتلا به سرطان کولورکتال در افرادی که تحت رژیم گیاهخواری بوده‌اند، بیشتر خواهد بود. این مورد نیز یکی از معایب گیاه‌خواری به‌حساب خواهد آمد.

کاهش تراکم استخوان

این مورد بیشتر از عوارض گیاهخواری در دوران کودکی و نوجوانی محسوب شده است. چون جذب مواد مغذی در این دوره کم خواهد شد و این افراد که رژیم گیاه‌خواری داشته‌اند در بزرگ‌سالی دچار کمبود تراکم استخوان خواهند شد. کودکان زنان شیرده و ورزشکاران بهتر است که از این رژیم استفاده نکنندد یا اگر علاقه زیادی دارند حتما با وزشم کربوطه صحبت کرده و مشورت بگیرند.

 

سخن پایانی

در رژیم گیاهخواری، متوجه شده‌اید که گوشت، تخم‌مرغ و لبنیات را با غذاهای گیاهی فراوانی ازجمله میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، آجیل، دانه‌ها و محصولات غنی‌شده تولیدشده با این غذاها جایگزین می‌کنید.

در پایان به شما عزیزان پیشنهاد می‌کنیم که در هفته یک روز را فقط به خوردن غذاهای گیاهی اختصاص داده؛ این کار می‌تواند به شما کمک کند تا رفته‌رفته مجموعه‌ای از غذاهای گیاهی موردعلاقه خود را پیداکرده و در صورت علاقه داشتن به این رژیم، محصولات حیوانی موجود در رژیم غذایی خود را به‌مرورزمان حذف کنید.